Wstępna ocena całościowych zaburzeń rozwoju ze Spektrum Autyzmu i Zespołu Aspergera(ZA)
Autyzm i Zespół Aspergera klasyfikowane są, jako całościowe zaburzenia rozwojowe, a więc takie, które wpływają na funkcjonowanie człowieka we wszystkich obszarach (poznawczym, emocjonalnym, społecznym, fizykalnym). Obecna wiedza i narzędzia diagnostyczne pozwalają na zaobserwowanie zachowań dotyczących tych zaburzeń już u kilkumiesięcznych dzieci.
Wczesna diagnostyka całościowych zaburzeń rozwojowych odgrywa strategiczną rolę i przekłada się na resztę życia człowieka. Jeśli rodzice lub opiekunowie dostrzegą niepokojące objawy w zachowaniu i funkcjonowaniu swojego dziecka powinni bezzwłocznie udać się do placówki, w której mogą skonsultować się oraz poddać dziecko specjalistycznej obserwacji i badaniom.
Badanie wstępne obejmuje:
- spotkanie z psychologiem i pedagogiem
- wywiad z rodzicami/opiekunami,
- obserwację dziecka w swobodnej zabawie,
- nawiązanie kontaktu z dzieckiem w kierowanej rozmowie i wspólnych działaniach,
- analizę dokumentacji medycznej (jeśli taka istnieje).
Jakie symptomy mogą świadczyć o podejrzeniu występowania całościowych zaburzeń rozwojowych?
- brak standardowych zachowań adekwatnych do danego wieku – np. małe dziecko nie reaguje na swoje imię, nie potrafi używać prostych gestów („pa,pa”), nie chce się przytulać, nie powtarza prostych słów, nie okazuje tęsknoty za rodzicami, jeśli musi zostać przez dłuższy czas z innym opiekunem itp.
- stereotypowe zachowania ruchowe – kręcenie się w kółko, uderzenie o przedmioty, ciągłe powtarzanie tych samych sekwencji ruchów,
- sztywność zasad, reguł i schematyczność – każda zabawka ma swoje miejsce i można bawić się nią tylko w ściśle określony sposób; idąc do sklepu zawsze chce iść tą samą drogą; wszystkie przedmioty muszą stać od najmniejszego do największego itp. Jakakolwiek zmiana schematu spotyka się z silnym oporem i nieadekwatną reakcją emocjonalną,
- potrzeba nadmiernej stymulacji zmysłowej – dostarczanie sobie silnych i długotrwałych bodźców dotykowych, wzrokowych, słuchowych,
- trudności w nawiązywaniu kontaktu wzrokowego i werbalnego,
- duże odchylenia od normy rozwojowej – np. brak mowy (w sytuacji, kiedy powinna się kształtować) lub przeciwnie – stosowanie skomplikowanych struktur gramatycznych,
- przejawianie silnych zainteresowań dotyczących wybranej dziedziny – np. dziecko wie wszystko o samochodach i tylko o nich chce rozmawiać. Jeśli druga osoba próbuje zainteresować go czymś innym, ono natychmiast wraca do swojego ulubionego tematu.
- chwiejność w utrzymywaniu relacji społecznych – ciągłe dążenie do nadmiernych kontaktów z rówieśnikami lub przeciwnie – unikanie ich.
- brak umiejętności właściwego rozumienia, przeżywania i komunikowania o emocjach
- trudności w respektowaniu zasad społecznych.
Jeśli Twoje dziecko przejawia niektóre z wymienionych zachowań zapraszamy na wstępną ocenę spektrum autyzmu lub zespołu Aspergera. Podjęcie takich działań pozwoli wykluczyć ewentualne podejrzenia zaburzeń rozwojowych lub podjąć dalsze kroki diagnostyczno-terapeutyczne.