Praca z dzieckiem ze spektrum autyzmu – część IV – integracja sensoryczna, odżywianie

Ostatnia część naszego przewodnika pokaże nam na co zwracą uwagę w przypadku odbioru i przetwarzania zmysłowego (sensorycznego) oraz właściwego odżywiania w przypadku dzieci ze spektrum autyzmu. 

---

Odbiór bodźców (sensoryka) 

• Dziecko ze spektrum autyzmu może mieć nadwrażliwość (reaguje zbyt intensywnie) lub niedowrażliwość (szuka mocnych bodźców) sensoryczną. Może być również tak, że funkcjonowanie sensoryczne jest w normie. Obserwując rozwój sensoryczny należy najpierw ocenić do jakiej grupy należy dziecko.
• Minimalizuj ilość bodźców – jeśli dziecko je obiad, nie może oglądać telewizji, słuchać muzyki czy bawić się zabawkami. Zwróć uwagę na to, czy w domu nie dochodzi do takich sytuacji jak: nieustannie załączony telewizor, radio grające przez długi czas, ciągle załączony komputer.
• Unikaj grających i świecących zabawek – one dodatkowo stymulują zmysły, co dla dziecka z autyzmem może być niekorzystne. Zamiast tego zadbaj aby zabawkami były pluszowe maskotki, drewniane klocki, instrumenty muzyczne (bongosy, marakasy itp.)
• Mało = lepiej – zbyt duża ilość rzeczy (np. zabawek) zawsze działa niekorzystnie. Pobudza układ nerwowy, nadmiernie stymuluje zmysł wzroku i dotyku, nie pozwala na odprężenie. Dziecko nie potrzebuje bardzo dużej ilości zabawek. Wystarczy ich kilka – za to dobrej jakości (np. drewno). Pamiętaj, że można wymieniać zabawki – nie wszystkie zawsze musza być dostępne. Schowanie kilku zabawek i oddanie ich po dłuższym czasie działa tak, jakby dziecko otrzymało nową zabawkę. Często rodzina i znajomi lubią „zasypywać” dziecko zabawkami (często niskiej jakości). Lepiej ustalić o wiele wcześniej ze wszystkimi składkę na konkretną zabawkę. Dzięki temu dziecko otrzyma świetny i dobrej jakości prezent, a w domu będzie porządek.
• Pozwalaj na korzystanie ze sprzętu multimedialnego z dużą ostrożnością – niestety są sytuacje, kiedy dziecko ze spektrum autyzmu jest dosłownie „pochłonięte” przez telewizor, komputer telefon lub tablet. Warto pamiętać, że dla takich dzieci siła działania sprzętu multimedialnego jest zdecydowanie większa niż dla dziecka bez autyzmu. Elektronika może wywoływać fiksacje, tiki nerwowe oraz w znaczącym stopniu przyczyniać się do wybuchów złości i zachowania agresywne.
• Pozwalaj i zachęcaj dziecko do doświadczania różnych faktur (plastelina, masa solna, błoto, śnieg, mąka, piasek itp.). Dziecko powinno mieć możliwość brudzenia się! Świetnym pomysłem jest wydzielone miejsce w domu z rozłożoną folią malarską na której dziecko może eksperymentować z różnymi fakturami. Ponadto, wkładanie rąk do pojemnika z ziarnami ryżu, fasoli, grochu, kukurydzy również jest dobrym i tanim sposobem.
• W sytuacji podwrażliwości sensorycznej nie pozwalaj na to, żeby dziecko doświadczało tak silnej stymulacji (np. przykładanie sobie latarki bezpośrednio do oka, uderzanie rękami z całej siły o drzwi), tylko pokazuj, że można doświadczać delikatniej stopniowo zmniejszając siłę bodźca (np. codziennie uczymy, że może uderzać rękami o drzwi trochę lżej).
• Po kąpieli warto trochę mocniej wytrzeć ciało dziecka ręcznikiem (trochę tak, jakbyśmy chcieli je wyszorować) w celu stymulacji zmysłu dotyku (pod warunkiem, że dziecko to akceptuje).
• Przed snem warto zastosować prosty masaż z oliwką nagrzewającą lub docisnąć oburącz kończyny. (ramię-przedramię-dłoń/ udo-łydka-stopa). Polega to na tym, że dociskamy z jednej i drugiej strony przez kilka/kilkanaście sekund poszczególne części kończyn dziecka (ramię-przedramię-dłoń/ udo-łydka-stopa.

---

Odżywianie

W przypadku dzieci ze spektrum autyzmu odżywianie powinno odbywać się pod kontrolą dietetyka. Podstawowe problemy z którymi spotykają się rodzice to:

• Nadwrażliwość układu pokarmowego lub jego części (np. dziecko nie toleruje konsystencji danego pokarmu, a wynika to z zaburzeń sensorycznych w obszarze twarzy. Innym przykładem jest nietolerancja zapachu danej potrawy). Warto pamiętać, że większość dzieci ze spektrum autyzmu może mieć taką trudność, z uwagi na występujące zaburzenia integracji sensorycznej.
• Biorąc pod uwagę fakt opóźnionego rozwoju mowy lub braku mowy, dzieci nie są w stanie dostatecznie dobrze komunikować o tym, co chcą, a czego nie, co może prowadzi do zachowań agresywnych.
• Nietolerancja pokarmowa – wybrane produkty są przyczyną alergii, wysypek, bólów żołądka, problemów z wypróżnianiem.
• Słabo funkcjonujące jelita – poprzez niedobory w mikroflorze jelitowej, która jest naszym naturalnym sprzymierzeńcem w budowaniu odporności, dzieci łatwiej chorują.
• Kompulsywne dążenie do zdobywania ulubionego jedzenia – dzieci ze spektrum autyzmu mogą mieć mniejszą zdolność samokontroli. Oznacza to, że mogą przejawiać zachowania które będą popychały je do zrobienia wszystkiego w celu zdobycia słodkiej przekąski, albo napoju gazowanego.
• Ulubione jedzenie? Słodycze, słodkie napoje, fast-food – w tym przypadku dzieci ze spektrum w niczym nie różnią się od swoich rówieśników. Problem jest jednak w tym, że mogą szybciej i łatwiej tracić kontrolę nad tym co spożywają.

---

Co powinien zrobić rodzic?

1. Konsultacja dietetyczna, ustalenie i przestrzeganie diety – dziecko ze spektrum autyzmu NIE MOŻE jeść obojętnie! Jest to ogromnie potrzebne, aby dieta była bardzo mądrze dobrana.
2. Eliminacja produktów zawierających cukier, gluten, mleko.
3. Badanie jelit oraz dbałość o ciągłe uzupełnianie flory jelitowej (probiotyki).
4. Przejście na dietę wraz ze wszystkimi innymi członkami rodziny – to jeden z najtrudniejszych momentów, jednak zdecydowanie zwiększa on powodzenie utrzymania diety, kiedy dziecko widzi, że pozostali domownicy jedzą tak samo.

Prawidłowa dieta u dziecka ze spektrum autyzmu to jeden z najważniejszych czynników pozwalających na osiąganie zamierzonych celów edukacyjnych, terapeutycznych i wychowawczych.

Jeśli chcesz więcej – odwiedź naszą stronę, placówkę, albo umów się z nami na konsultację.

Czytaj także: