Przeprowadzana jest w oparciu o schemat różnych działań podejmowanych wspólnie z dzieckiem w celu oceny jego umiejętności rozwojowych.
W zależności od wieku dziecka oraz jego możliwości podczas diagnozy pedagog ocenia:
- zachowanie dziecka w gabinecie.
- nawiązanie kontaktu wzrokowego i werbalnego (jeśli dziecko potrafi już mówić)
- orientację w schemacie ciała.
- określanie położenia (przed, za, nad, pod, obok, pomiędzy, w środku, na zewnątrz, na górze, na dole, z przodu, z tyłu).
- umiejętność chwytu pisarskiego i ocenę napięcia mięśniowego w dłoni piszącej.
- znajomość figur (koło, kwadrat, trójkąt, krzyżyk).
- rysowanie lub wodzenie palcem po śladzie.
- lateralizację (stronność ciała).
- motorykę dużą (łapanie i podrzucanie piłki, skok przez przeszkodę, stanie na jednej nodze, zrobienie „jaskółki”, chodzenie po wyznaczonej linii).
- motorykę małą (sprawność palców przy zabawie materiałami plastycznymi, nawlekanie koralików).
- samoświadomość (jak się nazywa, ile ma lat, gdzie mieszka).
- wiedzę o świecie adekwatną do wieku.
- myślenie logiczne, przyczynowo-skutkowe i abstrakcyjne.
- poziom, na jakim znajdują się umiejętności związane z czytaniem, pisaniem i liczeniem.
- różnicowanie nagłosu i wygłosu.
- umiejętności narracyjne (wypowiadanie się).
- umiejętność właściwego rozumienia i wykonywania poleceń.
- dostrzeganie różnic, brakujących lub niepasujących elementów.
- budowanie i odwzorowywanie konstrukcji z klocków.
- układanie obrazka z kilku/kilkunastu elementów.
Diagnoza pedagogiczna dostosowywana jest do aktualnego poziomu rozwojowego dziecka. Niektóre elementy mogą być zmodyfikowane (uproszczone/utrudnione), lub pominięte. Podczas diagnozy, pedagog przeprowadza rozmowę z rodzicem, która nie jest tak szczegółowa jak wywiad kliniczny, ale przyczynia się do uzupełnienia wiedzy o dziecku, co przekłada się na trafność i skuteczność diagnozy przeprowadzonej w oparciu o standaryzowane testy.