Diagnoza autyzmu w praktyce
Diagnoza autyzmu jest diagnozą kliniczną, zespołową – wielospecjalistyczną. Jest to proces składający się z kilku spotkań diagnostycznych uwzględniających wszystkie sfery rozwoju dziecka. Podczas tych spotkań staramy się zebrać wszystkie niezbędne informacje służące ustaleniu i określeniu charakteru zaburzeń ze spektrum autystycznego lub ich wykluczeniu.
Zapisu na diagnozę może dokonywać wyłącznie opiekun prawny.
Zespół diagnostyczny stanowią:
- lekarz psychiatra
- psycholog
- pedagog specjalny
- w miarę potrzeb inni specjaliści, np. lekarz pediatra, neurolog, neurologopeda, logopeda
Diagnoza autyzmu składa się z kilku etapów:
- Wywiad z rodzicami (bez dziecka) (1,5-2 h)
Przeprowadzenie wywiadu ma na celu uzyskanie od opiekunów wszechstronnych informacji na temat funkcjonowania dziecka w różnych sytuacjach. W trakcie spotkania omawiane są przede wszystkim następujące sfery:
- rozwój komunikacji,
- rozwój motoryczny,
- rozwój zabawy,
- rozwój emocjonalny,
- rozwój relacji społecznych,
- sytuacja rodzinna,
- ogólny stan zdrowia dziecka, historia porodu,
- wstępna ocena integracji sensorycznej.
Na spotkanie należy dostarczyć całą posiadaną dokumentację dziecka:
- medyczną (np. książeczkę zdrowia, aktualne wyniki badań, dokumenty z hospitalizacji, opinie od lekarzy specjalistów, orzeczenie o niepełnosprawności itp.)
- pedagogiczną i psychologiczną (np. opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego)
- opinie wychowawców i nauczycieli (np. opinie ze żłobka/ przedszkola/szkoły)
- materiały video zawierające nagrania zachowań dziecka, które mogą być uznane za niepokojące
- Analiza dokumentacji dziecka (ok. 1h)
W oparciu o dostarczony materiał zespół diagnostyczny dokonuje analizy niezbędnej na dalszym etapie badania dziecka. Dokumenty i nagrania stanowią dla diagnostów uzupełnienie wiedzy, a nie jej podstawę. Celem analizy dokumentacji prowadzonej przez zespół diagnostyczny jest uzupełnienie informacji uzyskanych podczas wywiadu.
- Obserwacja dziecka ( 1-2 h)
Obserwacja kierowana (dwóch specjalistów) –prowadzona przez psychologa oraz pedagoga specjalnego, którzy obserwują jak dziecko bawi się z rodzicami, jak reaguje na inne osoby w otoczeniu, jak bawi się kiedy jest pozostawione samo sobie, wykonują z dzieckiem zadania ze standaryzowanych testów psychologicznych. Próby są dostosowane do wieku metrykalnego i rozwojowego dziecka. W zależności od potrzeb przeprowadzona jest w ciągu jednej wizyty, ewentualnie może zostać podzielona na dwa krótsze spotkania.
Obserwacja może zostać nagrana przez zespół diagnostyczny w celu późniejszej analizy. Tego typu materiały nie są rozpowszechniane ani wykorzystywane do celów innych niż proces diagnostyczny.
4. Badanie psychiatryczne (1h)
Spotkanie dziecka z lekarzem psychiatrą. Podczas tego spotkania oprócz stanu psychicznego ocenia się dodatkowo stan somatyczny pacjenta. Lekarz może zasugerować potrzebę uzupełnienia badań oraz dodatkowych konsultacji (badania neurologiczne, genetyczne, metaboliczne, okulistyczne, audiologiczne itd.).
- Uzupełnienie niezbędnych informacji, omówienie wniosków (1h)
W przypadku jeśli zebrane informacje nie są wystarczające do postawienia diagnozy, opiekunowie mogą zostać poproszeni o uzupełnienie dokumentacji poprzez dołączenie opinii innego specjalisty, wyników dodatkowych badań medycznych, bądź nagrania video przedstawiającego zachowanie dziecka. Możliwe jest również zaproszenie na dodatkowe spotkania w celu uzupełnienia wywiadu bądź dalszej obserwacji dziecka. Wówczas dalszy przebieg procesu diagnostycznego jest ustalany indywidualnie. Na tym etapie zespół diagnostyczny opracowuje pisemną opinię, uzupełnia diagnozę o opis poszczególnych objawów kryterialnych występujących u dziecka.
- Przekazanie rozpoznania (1h)
To ostatni etap procesu diagnozowania dziecka. Podczas tego spotkania z rodzicami psycholog lub pedagog specjalny omawia wyniki poczynionych obserwacji, informuje o możliwościach dalszego postępowania terapeutycznego, a także wyjaśnia wszelkie wątpliwości opiekunów.
Po diagnozie wydajemy zaświadczenie lekarskie oraz opinię diagnostyczną (wydawanąw ciągu dwóch tygodni), które również stanowią potwierdzenie diagnozy.
Czas trwania całej diagnozy podawany jest orientacyjnie i uzależniony jest od indywidualnej sytuacji każdego dziecka.